De rechtsverhouding van de maaltijdbezorgers van Deliveroo moet worden gekwalificeerd als een arbeidsovereenkomst, zo oordeelde het Hof Amsterdam. Op basis van een holistische weging van alle feiten en omstandigheden komt het hof tot deze conclusie. Enkel de vrijheid die de maaltijdbezorgers hebben ten aanzien van het al dan niet werken, duidt op het ontbreken van een arbeidsovereenkomst. De andere feiten en omstandigheden wijzen in de richting van een arbeidsovereenkomst, waaronder het geven van aanwijzingen door Deliveroo.
Gerechtshof Amsterdam 16 februari 2021, ECLI:NL:GHAMS:2021:392
Feiten en procedureverloop
Tot juli 2018 werkten de maaltijdbezorgers van Deliveroo op basis van een arbeidsovereenkomst. Sinds juli 2018 werken de maaltijdbezorgers op basis van een overeenkomst van opdracht, op basis waarvan zij verplicht zijn zich in te schrijven bij de Kamer van Koophandel. De maaltijdbezorgers worden per bezorgde bestelling en op basis van facturering betaald. Bij de toedeling van de bezorging van maaltijden maakt Deliveroo gebruik van algoritme ‘Frank’. Sinds maart 2020 kunnen bezorgers inloggen in het zogeheten Free Login-systeem. Eenmaal ingelogd kan Frank een bezorging toedelen, die onder opgave van reden kan worden geweigerd. Maaltijdbezorgers kunnen zich volgens de overeenkomst van opdracht laten vervangen. Zij moeten zelf zorgdragen voor het benodigde materiaal, zoals: een smartphone, fiets, kleding, scooter, etc.
Tussen partijen – FNV en Deliveroo – is in geschil of de arbeidsrelatie van de maaltijdbezorgers al dan niet kwalificeert als een arbeidsovereenkomst. In eerste aanleg oordeelde de kantonrechter dat sprake was van een arbeidsovereenkomst tussen Deliveroo en de maaltijdbezorgers, omdat – kort gezegd – de aard van de werkzaamheden en de rechtsverhouding tussen partijen sinds begin 2018 niet wezenlijk gewijzigd zijn ten opzichte van de situatie waarin de maaltijdbezorgers werkzaam waren op basis van een arbeidsovereenkomst. Deliveroo is tegen deze uitspraak in hoger beroep gegaan.
Oordeel hof
Ten aanzien van het juridisch kader verwijst het hof in de eerste plaats naar het arrest X/Gemeente Amsterdam (HR 6 november 2020, ECLI:NL:HR:2020:1746). In dit arrest overweegt de Hoge Raad dat voor het ontstaan of bestaan van een arbeidsovereenkomst de intentie van partijen ten aanzien van de kwalificatie van de overeenkomst bij het sluiten van de overeenkomst niet van belang is. Bij de kwalificatie van de overeenkomst, zo overweegt de Hoge Raad, is wel van belang de daaraan voorafgaande vraag welke wederzijdse rechten en verplichtingen zijn overeengekomen. De arbeidsovereenkomst is een overeenkomst met een dwingendrechtelijke kwalificatie. Voor de arbeidsovereenkomst geldt daarom dat de kwalificatie van de overeenkomst wordt bepaald door de inhoud ervan, d.w.z. de elementen: loon, arbeid en gezag gedurende zekere tijd, onverschillig hoe partijen de rechtsverhouding zelf kwalificeren.
Aan de hand hiervan komt het hof tot het oordeel dat de vrijheid die het Free Login-systeem biedt alsmede de vervangingsmogelijkheid niet onverenigbaar zijn met het bestaan van een arbeidsovereenkomst. De betaling van de maaltijdbezorgers lijkt volgens het hof bovendien meer op de situatie waarin een werkgever uit zichzelf loon betaalt dan waarin een opdrachtnemer op factuurbasis werkt. De beloning van het gros van de maaltijdbezorgers is bovendien lager dan 40% van het minimumloon en wordt door belastingdienst beschouwd als ‘hobbymatig’. Er is sprake van schijnzelfstandigheid indien ondernemerschap ontbreekt. De werkzaamheden van de maaltijdbezorgers zijn van eenvoudige aard, waardoor weinig aanwijzingen van Deliveroo nodig zijn. Via Frank kan Deliveroo controleren waar de bezorger is. Ook geldt er per bezorging een bezorgtijd van 30 minuten. Zowel de contractvorm als de systemen zijn door Deliveroo verschillende malen gewijzigd, hetgeen duidt op een gezagsrelatie. Nu de arbeid van de maaltijdbezorgers geen verwaarloosbare omvang heeft, is ook voldaan aan het criterium dat de arbeid gedurende een zekere tijd moet worden verricht. Concluderend is er volgens het hof sprake van een arbeidsovereenkomst tussen de maaltijdbezorgers en Deliveroo.
Belang voor de praktijk
Indien partijen om fiscale of arbeidsrechtelijke redenen een opdrachtovereenkomst sluiten maar zich bij het sluiten van die overeenkomst voorstellen dat de één in ondergeschiktheid van de ander tegen loon arbeid zal gaan verrichten, is ondanks de andere benaming sprake van een arbeidsovereenkomst. Een dergelijke herkwalificatie van de arbeidsrelatie heeft arbeidsrechtelijke en fiscale consequenties. Vaak zal de wijze waarop partijen hebben beoogd de overeenkomst uit te voeren, blijken uit de wijze waarop partijen zich jegens elkaar hebben gedragen. Het is daarom van belang dat de inhoud en de uitvoering van de overeenkomst met elkaar overeenkomen en geen sprake is van schijnzelfstandigheid, zodat het risico op herkwalificatie beperkt is.
Indien u vragen heeft over de kwalificatie van een arbeidsrelatie of hulp nodig heeft bij het opstellen van een overeenkomst van opdracht, kunt u contact met ons opnemen voor nader advies.
