Op 19 november 2020 is het wetsvoorstel Wet werken waar je wil (Wwwjw) ingediend. Deze wet zou de Wet flexibel werken (Wfw) wijzigen. Een verzoek van de werknemer tot aanpassing van de werkplek kan met deze wijziging alleen nog maar door de werkgever worden afgewezen indien er sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. Hierdoor wordt de positie van de werknemer om op een andere locatie te kunnen werken versterkt, maar van een eenduidig recht op thuiswerken is geen sprake.

Waar voor de coronacrisis slechts 30% van de werknemers op incidentele basis thuiswerkte, blijkt dat ongeveer 40-60% van de thuiswerkers verwacht dit op regelmatige basis te blijven doen als de crisis voorbij is.[1]

De vrijheid voor werknemers om de arbeidsplaats te kunnen kiezen heeft door de coronacrisis aan belang gewonnen, aldus de indieners van het wetsvoorstel Wwwjw. Op dit moment is het recht op aanpassing van de arbeidsplaats echter minder goed verankerd in de wet dan het recht op aanpassing van werktijden of aantal arbeidsuren.

Huidige situatie

Op basis van de Wfw kan een werknemer die langer dan 26 weken in dienst is bij een werkgever met 10 of meer werknemers een schriftelijk verzoek doen tot aanpassing van de arbeidsduur, de werktijden of de arbeidsplaats (het zgn. right to ask). Het verzoek moet tijdig gedaan worden, d.w.z. minimaal twee maanden voor het moment dat de werknemer wil starten met thuiswerken. De werknemer hoeft het verzoek niet te motiveren.

Voor het verzoek de arbeidsduur of de werktijden aan te passen geldt dat een werkgever het verzoek inwilligt, tenzij er sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.

Een verzoek tot aanpassing van de arbeidsplaats hoeft de werkgever slechts serieus te overwegen en met de werknemer te bespreken (de zgn. duty to consider). Een (gedeeltelijke) afwijzing moet schriftelijk worden gemotiveerd, echter hoeft die motivering niet te zien op zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen, maar kan bestaan uit algemene en brede gronden voor afwijzing.

Verandering door Wwwjw

Met het wetsvoorstel Wwwjw wordt voorgesteld om een verzoek van de werknemer om de arbeidsplaats aan te passen op eenzelfde wijze te behandelen als een verzoek tot aanpassing van de arbeidsduur of de werktijd. Hierdoor beogen de indieners werknemers meer vrijheid te geven hoe zij de balans tussen het werken op werklocatie en het werken thuis willen inrichten. Daarbij willen zij met het voorstel de dialoog tussen werkgever en werknemer over het werken op werklocatie op thuiswerken faciliteren. Ook wordt met dit wetsvoorstel de positie van de werknemer om op een andere locatie te kunnen werken verstevigd, doordat afwijzing van het verzoek van de werknemer alleen kan plaatsvinden wanneer sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. Een gevolg voor werkgevers is dat zij mogelijk meerdere werkplekken moeten inrichten conform de Arbowetgeving.

Voor het wetsvoorstel Wwwjw stond internetconsultatie open tot en met 18 december 2020. Na afloop van deze termijn worden de ingekomen reacties bekeken en wordt eventueel het voorstel voor de wettelijke regeling aangepast.

Recht op thuiswerken?

In de huidige situatie bestaat er op basis van de Wfw geen recht op thuiswerken. Ook door de Wwwjw zal geen eenduidig recht op thuiswerken ontstaan, maar deze wet zal wel tot gevolg hebben dat er slechts onder bepaalde omstandigheden sprake zal kunnen zijn van een afwijzing. De Wwwjw versterkt dus wel het recht van de werknemer om een verzoek te doen tot thuiswerken cq. de keuzevrijheid van de werknemer ten aanzien van de werkplek.

Met de aanpassing van de Wfw door de Wwwjw wordt het recht van de werknemer om een andere arbeidsplaats te verzoeken versterkt, maar van een recht op thuiswerken kan (nog) niet gesproken worden.

Indien u als werkgevers uw werknemers thuis laat werken is het verstandig te zorgen voor een goed thuiswerkbeleid. Hierin legt u duidelijk de wederzijdse verwachtingen m.b.t. thuiswerken vast. L&A Advocaten kan u adviseren over het opstellen van een thuiswerkbeleid.

NB: In deze blog spreek ik steeds van een verzoek doen tot aanpassing van de arbeidsplaats die leidt tot thuiswerken. In bepaalde situaties kan het ook juist gaan om een verzoek tot werken op de kantoorlocatie of een andere locatie.

[1] Publicatie ‘Thuiswerken en de coronacrisis’ van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid