De kantonrechter Amsterdam heeft zich als één van de eerste in Nederland uitgelaten over een arbeidsconflict tussen een werkgever en een werknemer die geen beschikking heeft over een geldige QR-code. De werkgever in kwestie eist dat de werknemer (een danser) elke week een zelftest afneemt en de uitslag doorgeeft aan de werkgever. De werknemer weigert dit, waarna de werkgever hem de toegang tot de werkplek ontzegt en hem geen loon meer betaalt. Volgens de kantonrechter is de handelswijze van de werkgever toegestaan. De grondrechten van de werknemer moeten wijken voor een veilige werkplek.
Feiten uitspraak
Vanaf eind november 2021 heeft een Amsterdams dansgezelschap haar coronabeleid aangescherpt. Iedere werknemer dient vanaf dat moment één keer per week een zelftest afnemen. Bij een positief resultaat dient de werkgever te worden geïnformeerd. Een danser van het gezelschap zonder geldige QR-code weigert om wekelijks die zelftest te doen. De werkgever besluit vervolgens om hem geen toegang tot het werk te verschaffen en geen loon meer te betalen. De danser stapt naar de rechter en stelt dat de verplichting tot het doen van een zelftest en de gevolgen van het weigeren daarvan een ongerechtvaardigde inbreuk vormt op zijn grondrechten.
Oordeel kantonrechter
De kantonrechter erkent dat de verplichting tot testen en het moeten meedelen van de uitslag ervan aan de werkgever een schending van de het grondrecht op privacy en van de lichamelijke integriteit van werknemers oplevert. Toch oordeelt de rechter dat de verplichting tot het afnemen van een wekelijkse sneltest in deze omstandigheden noodzakelijk is om een veilige werkplek te garanderen. Het betreft hier een groep dansers, die tijdens hun werkzaamheden fysiek contact hebben waardoor het besmettingsrisico hoog is. Een minder verstrekkend middel om hetzelfde doel te bereiken is niet aangedragen en niet goed voorstelbaar. Het doel van de werkgever weegt zwaarder dan de bescherming van de grondrechten van de werknemer.
Belang voor de praktijk
Het geschil tussen deze werkgever en werknemer laat zien dat er op de werkvloer geworsteld wordt met vraagstukken met betrekking tot de vaccinatiestatus van werknemers. Uit een enquête van werkgeversvereniging AWVN blijkt dat zeker 70% van de werkgevers graag wil controleren of medewerkers zijn gevaccineerd.
De uitspraak van de kantonrechter Amsterdam laat zien dat een werkgever in situaties waarin werknemers veel fysiek contact hebben een testplicht op kan leggen en bij het weigeren daarvan over kan gaan tot schorsing van de betreffende werknemer zonder behoud van loon. Niet werken als gevolg van het weigeren van een test, komt in deze situatie voor risico van de werknemer.
De werkgever lijkt dan ook steeds meer mogelijkheden te krijgen om zijn werknemers te controleren of zij wel of niet gevaccineerd zijn. Toch is het niet waarschijnlijk dat de testplicht grootschalig op de werkvloer kan worden ingevoerd. In situaties waar een minder vergaande maatregel het terugdringen van het besmettingsrisico kan realiseren, gaat een testplicht te ver. Aan de eis van proportionaliteit is dan immers niet voldaan.
Een testplicht (al dan niet door middel van een zelftest) zal niet snel toelaatbaar zijn in de situatie waarin werknemers een kantoorbaan hebben waarbij makkelijk(er) anderhalve meter afstand kan worden gehouden. In de zorg en andere werkgebieden waarin fysiek contact met anderen noodzakelijk is voor het uitoefenen van de werkzaamheden, lijkt een testplicht – gezien het oordeel van deze kantonrechter – wel tot de mogelijkheden te behoren.
Heeft u vragen over corona gerelateerde kwesties in uw bedrijfsvoering, al dan niet in relatie tot gevaccineerde en/of ongevaccineerde werknemers, neem dan gerust contact met ons op.
