De Europese Commissie heeft een voorstel voor een richtlijn gedaan die in de praktijk antwoord moet geven op de vraag of een platform werkgever of opdrachtgever is. Het voorstel bevat een lijst van vijf controlecriteria. Als het platform aan ten minste twee van die criteria voldoet, is er sprake van werkgeverschap. In deze blog bespreken wij het voorstel van de Commissie en de controlecriteria.
De Europese Commissie deed op 9 december jl. het voorstel voor de richtlijn ‘betreffende de verbetering van de arbeidsomstandigheden van platformwerkers’. De richtlijn omvat regels om de arbeidssituatie van platformwerkers te bepalen en in overeenstemming te brengen met de werkelijkheid. In de praktijk komt dit neer op uitwerking van de vraag onder welke omstandigheden het platform werkgever is en de platformwerker werknemer die arbeidsrechtelijke bescherming toekomt (waaronder het recht op minimumloon, arbeidsomstandigheden- en -tijdenwetgeving, loondoorbetaling bij ziekte en ontslagbescherming).
Het voorstel van de Commissie bevat een lijst van ‘controlecriteria’. Als het platform aan ten minste twee van die criteria voldoet, is er sprake van werkgeverschap. De criteria zijn:
- Het platform bepaalt de hoogte van de vergoeding voor de arbeid;
- Het platform bepaalt de kledingvoorschriften en/of stelt gedragsregels vast;
- Het platform houdt toezicht op de kwaliteit en de opbrengst van het werk. Dit kan ook op elektronische wijze, bijvoorbeeld met algoritmes;
- Het platform beperkt de vrijheid van de platformwerkers, onder meer via sancties. De platformwerkers kunnen niet zelf bepalen wanneer ze willen werken of wie hen kan vervangen;
- Het platform maakt het onmogelijk voor de platformwerkers om zelf een klantenkring op te bouwen.
De Commissie neemt met deze richtlijn het standpunt in dat platformwerkers in beginsel werknemers zijn. Tegelijkertijd biedt het voorstel de platformen meer rechtszekerheid ten aanzien van de arbeidsrechtelijke positie van de platformwerkers.
De consequenties voor huidige platformwerkers kunnen aanzienlijk zijn. Uit eerdere procedures in Nederland is gebleken dat veel zelfstandige platformwerkers helemaal geen werknemers willen zijn. Voor die platformwerkers bestaat nog wel de mogelijkheid om de kwalificatie als werknemer op basis van de controlecriteria te weerleggen en te bewijzen dat zij toch echt zelfstandige zijn. Hoe deze weerlegging eruit dient te zien, laat de Commissie in het voorstel over aan de nationale wetgevers.
Voorlopig verandert er nog niet veel; de vraag is ten eerste nog of de richtlijn in deze vorm wordt ingevoerd. Het voorstel moet nog verder door de organen van de EU worden besproken. Als de richtlijn wordt goedgekeurd, hebben de lidstaten vervolgens twee jaar de tijd om de richtlijn in nationaal recht om te zetten.
Wij updaten u regelmatig over ontwikkelingen op het gebied van zelfstandigen/werknemers en ook de ontwikkelingen van het voorstel van de Europese Commissie volgen wij op de voet. Wij houden u als vanzelfsprekend op de hoogte.
