De overheid is deze maand met een wetsvoorstel gekomen om de kwalificatie van de arbeidsovereenkomst te verduidelijken: de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden. |
De belangrijkste wijziging: meer duidelijkheid over het “in dienst van”-criterium waarbij het ondernemerschap wordt meegewogen en het invoeren van een rechtsvermoeden aan de hand van een uurtarief. De reacties bij de internetconsultatie zijn tot dusver niet altijd positief. In onze blog nemen wij u mee in de aanleiding van, de inhoud van en de reacties bij het wetsvoorstel.
| Aanleiding
De afgelopen jaren is er veel ontwikkeling binnen de Nederlandse (platform)arbeidsmarkt. In 2023 verschenen de lang verwachte uitspraken van Deliveroo en Uber over schijnzelfstandigheid. |
In de Deliveroo-uitspraak(HR 24 maart 2023, ECLI:NL:HR:2023:443) introduceerde de Hoge Raad het “ondernemerschap” als element die meeweegt bij de beoordeling van de arbeidsrelatie. Aan het begin van deze maand (op 3 oktober) kwam ook de langverwachte Uber– uitspraak (Hof Amsterdam 3 oktober 2023, ECLI:NL:GHAMS:2023:220). Er volgde geen inhoudelijke uitspraak, maar het Hof gaat prejudiciële vragen stellen aan de Hoge Raad. Het Hof wil meer duidelijkheid over toepassing van het begrip “ondernemerschap” uit het Deliveroo-arrest.
Al met al bestaat er nog een hoop onduidelijkheid rondom de kwalificatie van de arbeidsovereenkomst. Daarbij speelt er een groot maatschappelijk debat over (laagbetaalde) ZZP’ers en schijnzelfstandigheid. Hoog tijd voor verduidelijking vanuit de wetgever (zo ook de Hoge Raad).
Wetsvoorstel
Het wetsvoorstel van Van Gennip is op 6 oktober ter internetconsultatie gepubliceerd: de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden. De internetconsultatie eindigt op 10 november a.s.
Verduidelijking: “in dienst van”
Met het wetsvoorstel wordt beoogd het “in dienst van”-criterium te verduidelijken. Van het verrichten van arbeid “in dienst van” een werkgever is sprake indien:
A. De arbeid wordt verricht onder werkinhoudelijke aansturing door de werkgever; of
B. De arbeid of de werknemer organisatorisch zijn ingebed in de organisatie van de werkgever; en
C. De werknemer arbeid niet voor eigen rekening en risico verricht.
Het ondernemerschap (c) krijgt hiermee een eigen plek in de wet, al is deze ondergeschikt. De onderlinge verhouding tussen de elementen is namelijk als volgt: indien de werkinhoudelijke aansturing (a) of inbedding in de organisatie van de werkgever (b) in zwaarwegender mate aanwezig is dan het verrichten van arbeid voor eigen rekening en risico (c), dan is er sprake van het “in dienst verrichten van” de arbeid.
Rechtsvermoeden
Het wetsvoorstel introduceert ook een rechtsvermoeden. Dit rechtsvermoeden houdt in dat als een werkende kan aantonen dat er sprake is van een uurtarief dat lager is dan € 32,24 bruto, wordt vermoed dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Het is dan aan de werkgever om aan te tonen dat er geen sprake is van een arbeidsovereenkomst. Het uurtarief is gekoppeld aan de jaarlijkse procentuele verhoging van het minimumloon.
| Reacties
Tot nu toe zijn de reacties op het voorstel niet positief. Vooral de ZZP’ers zelf (en ZZP organisaties) geven aan het niet eens te zijn met het voorstel en roepen op tot vernieuwing van het huidige socialezekerheidsstelsel. De zorgen zijn vooral sector gericht: bepaalde sectoren maken nou eenmaal veel gebruik van ZZP’ers. Vooral in de zorg is men bang om veel ZZP zorgmedewerkers te verliezen. |
Ook blijft de invulling van de begrippen zelf nog onduidelijk. De verdere invulling wordt overgelaten aan de rechtspraak en lagere regelgeving. Hierdoor blijft er nog veel onduidelijkheid bestaan.
| Advies |
Het wetsvoorstel is een concept en staat nog niet vast. De beoogde datum van inwerkingtreding is 1 juli 2025. Ons advies is om de ontwikkelingen rondom het wetsvoorstel en de jurisprudentie nauw in de gaten te houden. Daarbij raden wij werkgevers aan om proactief de arbeidsrelaties te beoordelen en zo nodig aan te passen. De Belastingdienst is immers al actiever aan het handhaven en schroeft dit steeds verder op. Wij houden u uiteraard op de hoogte en adviseren u hier graag over.
