De zomervakantie nadert: een goed moment om in te zoomen op het vraagstuk over vakantiedagen. Wat gebeurt er als een werknemer voorafgaand aan of tijdens zijn vakantie ziek wordt? Kan een werkgever deze ziektedagen dan verrekenen met vakantiedagen? Deze vraagstukken zullen aan de hand van een uitspraak van de Hoge Raad beantwoord worden.
Als wettelijk uitgangspunt geldt dat dagen waarop een werknemer ziek is tijdens vakantie, niet gelden als vakantiedagen. Hierbij maakt de Hoge Raad onderscheid tussen het opnemen van vakantie tijdens ziekte en het verrekenen van ziektedagen met vakantie. Verschillende scenario’s zijn daarbij denkbaar.[1]

Werknemer wordt voorafgaand aan of tijdens zijn vakantie ziek

Als een werknemer arbeidsongeschikt wordt voorafgaand aan of tijdens zijn vakantie, zet hij in beginsel geen vakantiedagen in gedurende de periode dat hij arbeidsongeschikt is. De werkgever kan overigens in redelijkheid van de werknemer verlangen dat hij de arbeidsongeschiktheid tijdens de vakantie aantoont. Als de werknemer tijdens zijn vakantie hersteld, worden vanaf het moment van herstel weer vakantiedagen genoten.

Vakantie tijdens re-integratie

In het geval een zieke werknemer tijdens arbeidsongeschiktheid en gedurende zijn re-integratie met vakantie wenst te gaan, dient hij daarvoor vakantiedagen in te zetten. De gedachte daarachter is dat opnemen van vakantie tijdens ziekte net zo goed een recuperatiefunctie heeft: het uitrusten van de re-integratie-inspanningen in plaats van het uitrusten van werkverplichtingen. Overigens geldt voor deze werknemers dat het ter beoordeling van de bedrijfsarts is of hun medische toestand en/of het re-integratietraject een vakantie toelaat. De bedrijfsarts beoordeelt dan of een vakantie al dan het herstel van de werknemer belemmert.

Vakantie tijdens ziekte zonder re-integratiemogelijkheden

In het geval een volledig arbeidsongeschikte werknemer is volgens de wetgeschiedenis sprake van het redelijkerwijze niet kunnen opnemen van vakantie. Dit geldt als de werknemer volledig arbeidsongeschikt is én is vrijgesteld van de verplichting tot re-integratie omdat voor de werknemer in kwestie geen re-integratiemogelijkheden bestaan. De term re-integratiemogelijkheden wordt ruim uitgelegd. Dit betekent niet alleen dat de werknemer (passende) arbeid moet kunnen verrichten, maar ook dat de werknemer bijvoorbeeld in het tweede spoor activiteiten kan verrichten. In de situatie dat de werknemer tijdens ziekte vakantie wil opnemen terwijl hij geen re-integratieverplichtingen heeft, worden er géén vakantiedagen afgeschreven. Hierbij geldt dat de reguliere vervaltermijn van zes maanden met betrekking tot niet opgenomen vakantie niet geldt. Uit de wet volgt immers dat als een werknemer redelijkerwijs niet in staat is geweest om vakantie op te nemen de vervaltermijn vijf jaar betreft.

Uitzondering op de hoofdregel

Als hoofdregel geldt dat dagen waarop een werknemer ziek is, niet gelden als vakantie. De uitzondering hierop luidt: als de werknemer instemt met het opnemen én afboeken van vakantiedagen, deze ziektedagen kunnen worden verrekend met (bovenwettelijke) vakantiedagen. Een dergelijke verrekening kan plaatsvinden ongeacht de vraag of een werknemer in staat is om vakantie op te nemen. Wel is hiervoor uitdrukkelijke en gerichte instemming van de werknemer vereist. Deze instemming kan voorafgaand worden gegeven in de arbeidsovereenkomst of bij cao, dan wel tijdens of na de ziekte. De instemming blijkt niet uit het enkele feit dat de werknemer een aanvraag heeft gedaan om vakantieverlof op te nemen.

Tips voor werkgevers:

  • Werkgevers zijn altijd verplicht om werknemers, zowel gezonde als zieke, aan te moedigen om vakantie op te nemen;
  • Communiceer aan werknemers duidelijk over verval- en vakantiedagen;
  • Overleg eerst met de bedrijfsarts alvorens toestemming te vragen aan de zieke werknemer voor de verrekening van vakantiedagen. Dit geldt ongeacht of de werknemer al dan niet re-integratieverplichtingen heeft;
  • Het is raadzaam om dit te doen voordat de vakantie ingaat aangezien er dan doorgaans nog afspraken kunnen worden gemaakt. Zodra de vakantie is genoten, kan het moeilijker zijn om instemming voor verrekening te krijgen;
  • Als een zieke werknemer met vakantie gaat, geeft hij daarmee niet automatisch toestemming om vakantiedagen af te boeken. Zorg er daarom voor dat deze werknemer vóór aanvang van de vakantie expliciet akkoord gaat met het afschrijven van vakantiedagen. Dit om te voorkomen dat de zieke werknemer achteraf nogmaals aanspraak maakt op deze vakantiedagen.

Heeft u vragen over de mogelijkheid tot het verrekenen van ziektedagen met vakantiedagen? Neem dan contact met ons op, wij helpen u graag verder.

[1] Hoge Raad 17 november 2023, ECLI:NL:HR:2023:1603.